مکانیزم اثر این روش به گونه ای است که با افزایش جریان خون در اطراف زخم، کاهش تجمع مایعات و ترشحات، تحریک رشد بافت های سالم و تسریع فرآیند ترمیم است. وکیوم تراپی از طریق کنترل محیط زخم و ایجاد شرایط مناسب جهت بهبود، می تواند مدت زمان درمان و نیاز به مداخلات جراحی پیچیده تر را کاهش دهد.
وکیوم تراپی زخم یک رویکرد پیشرفته و موثر در بهبود کیفیت زندگی بیماران با زخم های مزمن و پیچیده محسوب می شود و در سال های اخیر جایگاه ویژه ای در درمان زخم ها یافته است.
وکیوم تراپی زخم چیست؟
وکیوم تراپی زخم در مواردی که دچار زخم های مزمن و غیر التیام یاب هستید می تواند به آن ها کمک می کند تا کیفیت زندگی بیماران بهبود پیدا کند. انتخاب این روش به عنوان یکی از پیشرفته ترین روش های موجود برای بهبود زخم های مختلف می باشد. اساس کار این روش به این صورت است که از طریق اعمال فشار منفی کنترل شده بر روی محل زخم به افزایش جریان خون، کاهش ادم بافتی، حذف ترشحات و افزایش رشد بافت های ترمیمی کمک می کند.
به طور کلی می توان گفت که وکیوم تراپی به عنوان یک روش کم تهاجمی و کارآمد محسوب می شود که نقش مهمی در بهبود زخم های پیچیده (زخم های دیابتی، زخم های بستر و زخم های پس از جراحی) دارد.
وکیوم تراپی زخم چگونه به ترمیم سریع تر کمک می کند؟
وکیوم تراپی زخم به بهبود سریع تر زخم ها کمک می کند و برای انجام این کار نیاز است تا بر روی زخم یک پانسمان مخصوص قرار داده شود که به یک دستگاه مکنده متصل است و بتواند با ایجاد فشار منفی (خلأ نسبی)، مایعات و ترشحات اضافی را از بستر زخم خارج کند.
مکانیزم اثر وکیوم تراپی شامل خارج کردن ترشحات و عفونت ها، افزایش جریان خون و اکسیژن رسانی، ایجاد بستر مناسب برای ترمیم، کاهش نیاز به پانسمان های مکرر می باشد. به جای تعویض روزانه پانسمان، معمولاً هر ۲ تا ۳ روز یکبار تعویض انجام می شود که علاوه بر راحتی بیمار، زخم را کمتر در معرض آلودگی قرار می دهد.
زخم هایی که با وکیوم تراپی درمان می شوند عبارتند از
- زخم های دیابتی
- زخم بستر (فشار)
- زخم های جراحی که دیر ترمیم می شوند.
- زخم های ناشی از تصادف یا تروما
- زخم های مزمن و عمیق
با اجاره دستگاه وکیوم تراپی زخم می توانید روند درمان بیماران خود را به شکل مؤثرتری مدیریت کنید و سرعت بهبود زخم ها را افزایش دهید. این دستگاه با ایجاد فشار منفی کنترل شده، به تخلیه ترشحات اضافی، کاهش خطر عفونت و تحریک رشد بافت سالم کمک می کند و باعث می شود روند ترمیم زخم سریع تر و مؤثرتر انجام شود.
کاربرد وکیوم تراپی در درمان زخم های دیابتی، بستر و جراحی
- کمک به تخلیه ترشحات عفونی و جلوگیری از پیشرفت زخم
- کمک به افزایش جریان خون موضعی و بهبود اکسیژن رسانی به بافت های آسیب دیده
- کمک به تسریع تشکیل بافت گرانوله و آماده سازی برای پیوند پوست در موارد شدید
- کمک به کاهش نیاز به دبریدمان (برداشتن بافت مرده) مکرر
- کمک به کاهش خطر قطع عضو (آمپوتاسیون) در بیماران دیابتی
- کمک به کاهش رطوبت اضافی و جلوگیری از رشد باکتری در بستر زخم
- ایجاد محیطی مرطوب و ایزوله برای ترمیم بهتر زخم های مزمن
- کمک به بسته شدن تدریجی زخم های عمقی ناشی از فشار طولانی مدت
- کاهش دفعات تعویض پانسمان و راحتی بیشتر بیمار
- پیشگیری از گسترش زخم به بافت های اطراف
- تخلیه خونابه و ترشحات بعد از عمل برای کاهش خطر عفونت
- کاهش میزان عوارض بعد از جراحی مانند باز شدن لبه های زخم
- تسریع ترمیم در زخم های جراحی عمیق یا عفونی شده
- کمک به کاهش جای زخم (اسکار) و بهبود زیبایی پوست
- کوتاه تر شدن زمان بستری بیمار در بیمارستان
مزایا و معایب وکیوم تراپی زخم؛ هر آنچه باید بدانید.
از مزایا و محدودیت هایی که برای وکیوم تراپی زخم در نظر گرفته شده است عبارتند از
مزایای وکیوم تراپی زخم
- تسریع ترمیم زخم: با تحریک جریان خون و تشکیل بافت گرانوله
- کاهش خطر عفونت: به دلیل تخلیه مایعات و ترشحات آلوده
- ایجاد محیط مرطوب کنترل شده: شرایط مناسب برای ترمیم سریع تر زخم
- کاهش دفعات تعویض پانسمان: معمولاً هر ۲ تا ۳ روز یک بار، در مقایسه با پانسمان های روزانه
- کاهش درد بیمار: به علت نیاز کمتر به تعویض پانسمان و کاهش التهاب
- آماده سازی زخم برای پیوند پوست یا جراحی ترمیمی
- کاهش هزینه های درمان در بلندمدت: به دلیل کوتاه تر شدن دوره درمان و بستری
- کاربرد در انواع زخم ها: زخم های دیابتی، بستر، جراحی و تروما
معایب و محدودیت های وکیوم تراپی زخم
- دستگاه و پانسمان های مخصوص قیمت بیشتری در پانسمان های معمولی دارند.
- نیاز به تجهیزات تخصصی و کادر آموزش دیده
- احتمال تحریک یا آسیب پوست اطراف زخم به علت فشار منفی یا چسب پانسمان
- احساس ناراحتی یا صدا از دستگاه مکنده در برخی بیماران
- نیاز است تا بیمار تحت نظر پزشک یا پرستار قرار بگیرد.
- محدودیت در برخی بیماران (زخم های سرطانی یا زخم های با خونریزی فعال ممکن است مناسب نباشد.)
- وابستگی به برق و دستگاه (در صورت قطع برق یا خرابی دستگاه، درمان متوقف می شود.)
آیا وکیوم تراپی بهترین روش برای درمان زخم های مزمن است؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم که وکیوم تراپی زخم یا درمان فشار منفی زخم از مؤثرترین روش های نوین در بهبود زخم های مزمن مانند زخم دیابتی، زخم بستر و زخمهای جراحی دیرترمیم شونده محسوب می شود و با تخلیه ترشحات، کاهش عفونت و بهبود جریان خون، شرایط ایده آلی برای ترمیم سریع تر زخم فراهم می کند.
انتخاب این روش به شرایط بیمار بستگی دارد و در بسیاری از بیماران، وکیوم تراپی سرعت ترمیم را به صورت قابل توجهی افزایش می دهد، ولی در برخی موارد مانند وجود زخم های سرطانی، خونریزی فعال یا مشکلات عروقی شدید، استفاده از آن توصیه نمی شود.
بنابراین می توان گفت وکیوم تراپی یکی از موثرترین و پرکاربردترین روش ها برای درمان زخم های مزمن است، اما انتخاب آن باید توسط پزشک و بر اساس شرایط فردی هر بیمار انجام شود.
روش انجام وکیوم تراپی زخم و نکات مهم مراقبتی
روش انجام وکیوم تراپی زخم و نکات مهم مراقبتی در این زمینه مورد بررسی قرار گرفته است.
روش انجام وکیوم تراپی زخم
- ارزیابی اولیه زخم: نیاز است تا پزشک یا پرستار میزان عمق، نوع ترشحات و بافت مرده را بررسی کند.
- تمیز کردن زخم: شستشوی کامل محل زخم شده با محلول استریل و در صورت نیاز باید بافت مرده برداشته شود.
- قرار دادن فوم یا گاز مخصوص در زخم: این فوم طراحی شده تا فشار منفی را یکنواخت توزیع کند.
- پوشاندن زخم با پانسمان شفاف و چسبنده: نیاز است تا پانسمان به صورت کامل مهر و موم شود تا هوا وارد نشود.
- اتصال به دستگاه وکیوم: پانسمان به لوله مخصوص متصل می شود که به دستگاه مکنده وصل است.
- تنظیم فشار منفی: بر اساس نوع زخم معمولاً بین 75 تا 125 میلی متر جیوه می باشد.
- زمانبندی درمان: با توجه به وضعیت بیمار، فشار به صورت مداوم یا متناوب اعمال می شود.
- تعویض پانسمان: معمولاً هر ۲ تا ۳ روز یکبار یا زودتر در صورت آلودگی یا نشت.
نکات مهم مراقبتی در وکیوم تراپی زخم
- کنترل روزانه عملکرد دستگاه و اطمینان از فعال بودن مکش.
- بررسی مرتب پانسمان برای اطمینان از عدم نشت هوا یا ترشح.
- تعویض پانسمان توسط پرستار یا فرد آموزشدیده برای جلوگیری از آلودگی.
- توجه به علائم عفونت (قرمزی، بوی بد، تب یا افزایش درد) و اطلاع سریع به پزشک.
- حفظ بهداشت پوست اطراف زخم برای جلوگیری از تحریک یا زخم شدن.
- پرهیز از قطع ناگهانی درمان؛ در صورت خرابی دستگاه باید سریعاً پیگیری شود.
- مشاوره تغذیهای و مصرف پروتئین کافی جهت تسریع ترمیم زخم.
- پیگیری منظم توسط پزشک برای تنظیم فشار و ارزیابی روند بهبودی.
با استفاده از دستگاه وکیوم تراپی زخم به صورت اجاره ای، می توانید درمان بیماران خود را بهبود دهید و روند بهبود زخم ها را سریع تر کنید. این دستگاه با ایجاد فشار منفی کنترل شده، به کاهش عفونت، تسریع ترمیم بافت و افزایش راحتی بیمار کمک می کند.
چه کسانی نباید از وکیوم تراپی زخم استفاده کنند؟
- اتصالات غیر طبیعی بین قسمت های مختلف بدن
- بافت نکروز خشک یا لخته خون بزرگ در زخم
- عفونت فعال و کنترل نشده در محل زخم
- استخوان یا تاندون بدون پوشش بافت نرم کافی
- خونریزی فعال یا اختلال انعقاد خون
- وجود ارگان ها یا رگ های خونی بدون محافظ و قابل مشاهده
- سرطان
- بافت مرده
- وجود بافت یا تومور سرطانی در ناحیه
- نزدیکی زخم به عروق بزرگ یا اندام های حساس بدون محافظ
- وجود فیستول به روده یا اندام داخلی
آیا وکیوم تراپی زخم عوارض دارد؟
همان طور که انتخاب روش وکیوم تراپی زخم یک روش مؤثر برای تسریع ترمیم زخم های مزمن و جراحی می باشد ولی مانند هر درمان پزشکی ممکن است با عوارض همراه باشد. عوارض شایع و خفیف استفاده از این دستگاه شامل تحریک پوست اطراف زخم، درد خفیف، خشکی یا رطوبت بیش از حد و نشت پانسمان می باشد.
در برخی موارد عوارض متوسط مانند خونریزی خفیف، بوی ناخوشایند یا آسیب جزئی پوست اطراف زخم رخ می دهد. همچنین، در شرایط نادر ولی مهم، ممکن است خونریزی شدید، عفونت عمقی یا آسیب به بافت های عمقی و ایجاد فیستول اتفاق بیفتد.
می توانید با رعایت اصول مراقبتی، تعویض منظم پانسمان و استفاده از وکیوم تراپی زیر نظر پزشک یا پرستار آموزش دیده، این عوارض به حداقل می رسند و روشی مناسب برای درمان زخم ها باقی می ماند.
چه اقداماتی پس از وکیوم تراپی زخم برای بهبود سریع تر لازم است؟
مسئله ای که باید مورد توجه قرار بگیرد این است که درمان زخم با وکیوم تراپی، از طریق رعایت مراقبت های دقیق نقش مهمی در تسریع ترمیم و پیشگیری از عوارض دارد. بیماران باید پانسمان را بدون اجازه دستکاری نکنند، دستگاه وکیوم را روزانه کنترل کنند و در صورت افزایش درد، خونریزی، تورم یا بوی بد زخم سریعاً به پزشک اطلاع دهند.
از سوی دیگر رعایت بهداشت دست ها، تغذیه مناسب با پروتئین کافی، هیدراتاسیون کافی و جلوگیری از فشار یا آسیب به زخم از دیگر نکات مهم است. تعویض پانسمان طبق زمان بندی پزشک و پیگیری منظم ویزیت ها نیز برای حصول بهترین نتیجه ضروری است.
به طور کلی می توان گفت که مراقبت دقیق بعد از وکیوم تراپی زخم، نقش کلیدی در کاهش عوارض، پیشگیری از عفونت و تسریع ترمیم دارد و باید هم توسط بیمار و هم تیم درمانی رعایت شود.
چه زمانی مراجعه به پزشک برای مراقبت از زخم ضروری است؟
اگر قرار است از دستگاه وکیوم تراپی زخم در خانه استفاده کنید، در صورت مشاهده مشکلات زیر نیاز است تا با پزشک معالج خود مشورت کنید.
- افزایش درد شدید یا ناگهانی در محل زخم
- خونریزی شدید یا ادامه دار از زخم
- تورم، قرمزی یا گرمی غیرطبیعی اطراف زخم
- ترشح غیرمعمول یا بدبو از محل زخم
- تب یا علائم عفونت عمومی (لرز و ضعف شدید)
- باز شدن یا گسترش سریع زخم حتی پس از وکیوم تراپی
- مشکلات مربوط به پانسمان یا دستگاه وکیوم (نشت هوا یا عدم مکش)
- حساسیت، تاول یا تحریک شدید پوست اطراف زخم
- عدم بهبود یا وخامت وضعیت زخم طی دوره درمان طبق برنامه پزشک
توصیه می کنیم در صورت مشاهده هر گونه تغییر غیرعادی یا علائم هشداردهنده پس از درمان زخم باید سریعاً توسط پزشک بررسی شود تا از عوارض جدی و طولانی مدت پیشگیری شود.
چه شرایطی نیازمند افزایش فشار در وکیوم تراپی زخم هستند؟
- مشاهده ترشحات زیاد در زخم
- وسعت زیاد سطح زخم
- ریسک برای ثابت نبودن بانداژ وکیوم تراپی
- کمک به کاهش اثربخشی درمان و بهبود کند زخم
- وجود ترشحات زیاد و نیاز به تخلیه بهتر
- عدم جذب مناسب مایعات از زخم
- کاهش خون رسانی یا اکسیژن رسانی به ناحیه زخم
- تشخیص پزشک با توجه به وضعیت بالینی بیمار
- وجود بافت فیبروتیک یا سخت در زخم که نیاز به فشار بیشتر دارد.
- استفاده در زخم های عمیق برای ایجاد کشش بهتر بافت
چه بیمارانی نمی توانند از روش وکیوم تراپی زخم استفاده کنند؟
انتخاب وکیوم تراپی زخم در کنار مزایایی که برای بیماران دارد می تواند برای برخی از بیماران گزینه مناسبی نباشد. آن دسته از افرادی با زخم های عمیق عفونی، زخم های سرطانی، یا زخم های دارای بافت نکروزه (مرده) هستند نباید از این روش استفاده کنند. بیمارانی با مشکلات انعقادی خون یا افراد تحت درمان با داروهای ضد انعقاد در معرض خطر خونریزی هستند و باید با احتیاط از وکیوم تراپی استفاده کنند.